MÄ°MARLIK BÖLÜMÜMÜZE ‘TALAS MÄ°LLET BAHÇESÄ° VE KÜLTÜR MERKEZÄ° KENTSEL TASARIM YARIÅžMASI’NDAN ÖDÜL

Proje Ekibi: Alper Gülle (ABU Mimarlık Bölümü ArÅŸ. Gör.) - Gülhis Duygun Gülkıvrak – Ahmet Kıvanç Kutluca – Serim Aygen KiÅŸtin (ABU Mimarlık Bölümü mezunu) – Dilem DaÄŸ (ABU Mimarlık Bölümü mezunu) – Halil Ä°brahim Bayındır – Aslı Özbilen – Songül Sancak DaÄŸ (ABU Mimarlık Bölümü öÄŸrencisi) – Burcu Saral – Ä°smail Ä°ÅŸcan (ABU Mimarlık Bölümü mezunu) – UÄŸur Yögen (ABU Mimarlık Bölümü Mezunu) – Åžule Hisar (ABU Mimarlık Bölümü öÄŸrencisi)

Mimarlar Odası Kayseri Åžubesi ve Kayseri Talas Belediyesi ortak çalışması ile düzenlenen ‘Talas Millet Bahçesi ve Kültür Merkezi Kentsel Tasarım Yarışması’nın sonuçları ilan edildi. Yarışmada Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü öÄŸretim elemanlarından ArÅŸ. Gör. Alper Gülle, mezunlarımız Serim Aygen KiÅŸtin, Dilem DaÄŸ, Ä°smail Ä°ÅŸcan ve UÄŸur Yögen, öÄŸrencilerimiz Songül Sancak ve Åžule Hisar’ın yer aldığı proje ekibi 3.’lük ödülüne layık görülmüÅŸtür. Kendilerini tebrik ediyor baÅŸarılarının devamını diliyoruz.

 

YARIÅžMA RAPORU:

KONSEPT KARARLARI

GeçmiÅŸi milattan önce 1500’lere dayanan Talas’ın arkeolojik ve tarihi çok katmanlı yapısının yanı sıra doÄŸal anıt niteliÄŸindeki Ali Dağı ve Derevenk Vadisi gibi doÄŸal karakteristiÄŸi ile dikkat çekerken aynı zamanda coÄŸrafi konumundan kaynaklı farklı özellikte kültürel miras öÄŸelerini yerleÅŸim içinde barındırmaktadır. Yarışmaya konu “Talas Millet Bahçesi ve Kültür Merkezi” alanı da tüm bu çeÅŸitliliÄŸin odağında yer almaktadır. Proje kapsamında, yerleÅŸimin çok kültürlü ve çok katmanlı iliÅŸkilerine vurgu yapmak aynı zamanda kent yerleÅŸiminin kırsal alanlar üzerinde kurduÄŸu baskının yerel üretimi tehdit altında bırakmasının önüne geçmek adına, bu “deÄŸer/varlık”ların ön plana çıkarıldığı ve iz”lerinin proje alanında kendini gösterdiÄŸi bir yaklaşım modeli geliÅŸtirilmeye çalışılmıştır.

“Millet Bahçesi” kentsel kullanımı kentsel ölçekte kamusal açık alan olarak tarif edilebilir ve kamusal açık alanlar, kent içinde yaratılan yapılı çevre dolu- boÅŸ dengesi, kentsel sirkülasyon ve geçirgenlik ile insan ile doÄŸanın uyumunu gösteren kentsel yaÅŸam ve doÄŸal çevre arasında bir nevi “kentsel arayüz” olma durumu göstermektedir. Proje kapsamında, Talas için bu “kentsel arayüz” olma durumu, kentin yoÄŸun kentsel dokusundan daha seyrek dokusuna geçiÅŸte, modern yapı dokusundan tarihi yapı dokusuna geçiÅŸte, kentsel izlerden kırsal izlere geçiÅŸte kendini bulmaktadır.

Bu arayüz halini “eÅŸik” olma potansiyeli üzerinden deÄŸerlendirerek alanın tasarım kararlarındaki fiziksel müdahalelere ait konsept yaklaşım geliÅŸtirilmiÅŸtir. Böylece mevcutta bulunan doÄŸal doku ile kentten gelen yapısal baskı arasında yarışmada istenilen programların fiziksel karşılıkları kurgulanmaya çalışılmıştır. Özellikle Talas’ın yeni yapılaÅŸma bölgesinden millet bahçesine geçiÅŸte, _topoÄŸrafyanın olanakları doÄŸrultusunda_ araÅŸtırılan zemin, yüzey ve örtü organizasyonları kent tarafından sıfır kotunun uzantısı olan bir kent parkı iliÅŸkisi üretmektedir.  Aynı yapısal kurgu doÄŸal doku yönünden programların topoÄŸrafyaya yayılan fiziksel örüntüsü ile iliÅŸkilenen ortamlar üretmektedir. Bu örüntünün yol tarafından gelen akışta tekil bir dahil oluÅŸ gerçekleÅŸtirmesinden kaçınılmaktadır. Buradaki amaç içerdiÄŸi programların kamusal içeriklerine dayanarak kütlesel parçalanmaları aracılığıyla eÅŸik_mekanlar üretmesidir. Bu doÄŸrultuda programlar kendi iliÅŸkisel dinamikleri dahilinde alana dağılım göstererek ortaya çıkan kot iliÅŸkileri aracılığıyla iç-dış iliÅŸkilerini üretmektedir. Bu hamle üst kotlardan alt kotlara taşıyan teraslanmalar ve basamak örgütlenmeleri aracılığıyla gerçekleÅŸtirilerek kentin mevcut dokusunun ürettiÄŸi manzara yönlerini çerçeveleyen kütle organizasyonları yapılmıştır.

Bu organizasyonun dil bütünlüÄŸü korunarak alanın eÄŸitim yapılarına yönelik kısmı da aynı mekansal örüntüyü sunmaktadır. TopoÄŸrafyanın ürettiÄŸi eÄŸimin bir potansiyel olarak görüldüÄŸü bu eÄŸitim kompleksi vaziyette bütüncül bir yapısal varlık gösterirken zemin kotu iliÅŸkilerinde karşılık geldiÄŸi eÄŸitim seviyelerine göre mekansal dağılımı örgütlemektedir. Kentsel kamusal eÅŸik organizasyonu ve uzantısı olarak eÄŸitim kompleksinin ortak kullanım alanı ise millet bahçesi olarak sunulan yerdir. Çünkü eÄŸitim kompleksinin doÄŸal yaÅŸamı destekleyen ekolojik verileri niceliksel deÄŸil niteliksel deÄŸerleri ile eÄŸitim sistemine dahil eden bir içeriÄŸi olması hedeflenmektedir. Buna yönelik olarak hem öÄŸrencilerler hem de bütün kentlilere aidiyet fikrini aşılayabilecek bellek izlerini ekolojik deÄŸerler aracılığıyla kazandırmak projenin temel prensibini oluÅŸturmaktadır. Dolayısıyla peyzaj kararlarında detayları açıklanan baÄŸ terasları millet bahçesinin büyük bir bölümünü oluÅŸturmaktadır. Bu amaçla bahsi geçen teraslarda kentin coÄŸrafi deÄŸerlerinin uzantısı olan üzüm baÄŸları, cehri yetiÅŸtiriciliÄŸi ve diÄŸer endemik türlerin bulunabileceÄŸi bir parçalanma görülmektedir. Bu bitki türlerinin yetiÅŸtirilmesi ve deÄŸerlendirilmesinin hem gündelik yaÅŸamın hem de eÄŸitim sisteminin dinamiklerine katkı saÄŸlayabileceÄŸi düÅŸünülmektedir.

 

KENTSEL TASARIM KARARLARI

“Talas’ın Kentsel Arayüzü” konumundaki yarışma alanı, yerleÅŸimin kimliÄŸine atıfta bulunan ve yarışma alanında fiziksel olarak birbirlerine temas eden dört öneri rotanın kesiÅŸimi üzerinde konumlanmaktadır. Bunlardan birincisi, mevcutta da var olan ve proje kapsamında proje alanı için de yer alan kültür merkezi ile entegre edilerek revize edilen “Kültür Rotası”dır. Han Meydanı, Harman Meydanı, Tablakaya Meydanı ve Gölbaşı Meydanı arasında bir ring olarak mevcutta izleri düÅŸünülen bu rotaya proje alanı içinde tasarlanan “rotalar ve düÄŸümler” ile iliÅŸkisi saÄŸlanarak millet bahçesi bu rotaya dahil edilmektedir. 

Ä°kinci olarak, aksın bir ucunu “Harman Yeri Yeraltı Åžehri ve Sarnıçlı Yeraltı Åžehrinin tanımladığı diÄŸer ucunun ise proje alanı içinde tasarlanan “geçici açık sergi alanı” ile sonlanan, rota üzerinde Kayseri Ä°l Jandarma Komutanlığı’nın batısında yer alan yeni kazı alanları, Gölbaşı Meydanı ve Han Meydanı bulunan bu noktaları birbirine baÄŸlamakta Kazım PaÅŸa ve Ali Saip PaÅŸa caddelerini kullanan “Tarih ve Arkeoloji Rotası” önerilmiÅŸtir.

“EÄŸitim ve Spor Rotası” üçüncü olarak öneri rotayı oluÅŸturmaktadır. Kayseri Erciyes Üniversitesi YerleÅŸkesi ile Kayseri Üniversitesi 15 Temmuz YerleÅŸkesi arasında Talas Bulvarı- Atatürk Bulvarı- Halef Hoca Caddesi- 15 Temmuz Caddesi üzerinden düÅŸünülen EÄŸitim Rotası üzerinde proje alanında yer alan “Millet Bahçesi EÄŸitim Kampüsü”nün yanı sıra ilk- orta ve lise eÄŸitim tesisleri ile halk eÄŸitim merkezleri ve kültür merkezleri yer almaktadır. YürüyüÅŸ ve tırmanış parkurlarının mevcutta bulunduÄŸu Derevenk Vadisi ile Deliçay Deresi ve akabinde Ali Dağı yamaç paraÅŸütü parkurları arasında alternatif doÄŸa sporlarını barındıran bir “Spor Rotası” Sayer Caddesi- Hoca Ahmed Yesevi Caddesi ve Atatürk Bulvarı üzerinden planlanmaktadır. Bu iki rotanın kesiÅŸtiÄŸi noktada da proje alanı yer almaktadır. Proje alanı içinde yer alan “inovatif yaratıcı atölye birimleri ile baÄŸ terasları olarak adlandırılan üretim zeminleri ” her yaÅŸ grubundaki öÄŸrencileri bir araya getiren ve birlikte düÅŸünme-geliÅŸtirme ve üretme” deneyimi saÄŸlamayı amaçlamaktadır.  

“Ekolojik Rota” olarak tarif edilen dördüncü ve son rota ise Kayseri kent merkezinde yer alan Sümer Park, Mimar Sinan Parkı, Kaleiçi, Ä°nönü Parkı ve Gültepe Parkı gibi kentsel açık ve yeÅŸil alanlar ile Ali Dağı yamacında yer alan Talas BaÄŸları arasında Talas Bulvarı- Atatürk Caddesi- Halef Hoca Caddesi ve Aşık Veysel Bulvarı üzerinden kurulması düÅŸünülmektedir. Muhsin YazıcıoÄŸlu Parkı- ParaÅŸüt Parkı ve Hacı BektaÅŸ Veli Parkı gibi yeÅŸil odaklarının yanında proje alanı Millet Bahçesi olarak planlanan kurgusu ile bu rota üzerinde yer almakta ve kentin karşılaÅŸma, buluÅŸma, üretim, eÄŸitim olanaklarını önerdiÄŸi zemin ve boÅŸluklar üzerinden artırmaktadır.

Öneri olarak geliÅŸtirilen bu dört rota dahilinde proje alanı çeperlerinde ulaşım çeÅŸitliliÄŸine yönelik olarak bazı öneri hatlarda kurgulanmıştır. Turgut Özal Bulvarı ve Atatürk Caddesi üzerinde yer alan mevcuttaki tramvay hatları proje alanının kuzey sınırını oluÅŸturan Hoca Ahmed Yesevi ve devamında Sayer Caddesi üzerinden yeni bir hat ile birleÅŸtirilerek proje alanı olan Millet Bahçesi ve Kültür Merkezi noktasında bir tramvay durağı oluÅŸturularak alan ile iliÅŸkilendirilmiÅŸtir.

Kayseri Erciyes Üniversitesi YerleÅŸkesi ile Kayseri Üniversitesi 15 Temmuz YerleÅŸkesi arasında yer alan 15 Temmuz Caddesi’nden üniversite yerleÅŸkelerini karşılayarak baÅŸlayan kuzey- güney yönlü yaya ve bisiklet entegre hattın devamında Halef Hoca Caddesinden geçerek proje alanına varan ve yeni kültür rotasına entegre olarak öneri BaÄŸ Meydanları ve  Meydanı- Gölbaşı Meydanı, Han Meydanı, Harman Meydanı ve Tablakaya Meydanları boyunca devam etmesi kurgulanmıştır. Ayrıca Derevenk Vadisi ile Deliçay Deresi arsında da doÄŸu- batı yönlü yaya ve bisiklet entegre hat Sayer Caddesi- Hoca Ahmed Yesevi Caddesi ve Atatürk Bulvarı üzerinden planlanmaktadır.

 

PEYZAJ TASARIM KARARLARI

TopoÄŸrafyanın olanaklarını kullanarak eÅŸik fikrini oluÅŸturmaya çalışan vaziyet kurgusunun açık alan organizasyonları kentsel belleÄŸin peyzaj iliÅŸkilerinden baÅŸlayarak bugünün dinamiklerini bünyesine katan bir anlayış içerisinde geliÅŸtirilmiÅŸtir. Buna yönelik olarak mevcut aÄŸaçların yoÄŸun olduÄŸu bölge korunmuÅŸ ve zemin doÄŸal döngüsüne bırakılmıştır. Oturma dinlenme seyir gibi programlara karşılık gelen yapısal müdaheleler projenin genel yaklaşımı doÄŸrultusunda bu alanda minimal bir müdahale sunmaktadır. DoÄŸanın sunduÄŸu olanakların izlencesinin bu yolla edinilebileceÄŸi düÅŸülmektedir. Bunun dışındaki alanlarda baÄŸ terasları, kent parkı ve yeni bir sınır yorumu olarak su bandı gibi lokal hamlelerle vaziyetin peyzaj kurgusunun mekan organizasyonları birlikte  iÅŸlemesi beklenmektedir.

 

Bağ Pazarı ve Terasları :

Tarihi katmanlardan gelen ekolojik bilginin çaÄŸdaÅŸ yaÅŸam dinamikleri içerisinde yer bulması adına, alana özgü ancak günümüzde üretim faaliyetleri gerçekleÅŸmeyen bitkilerin örneÄŸin cehre bitkisinin alanda hem üretimi hem de eÄŸitiminin gerçekleÅŸmesi üzerine üretim zeminleri ve olanakları önerilmiÅŸtir. Tarihsel sürece bakıldığında Talas’ ın öncelikle coÄŸrafi koÅŸullardan ötürü geçim kaynağı olamayan tarım faaliyeti üzerine düÅŸünme, çeÅŸitli yöntemler geliÅŸtirme ve bu alanda eÄŸitimler ile atölyeler düzenleme olanakları sunulmasının kamusal alanı üretmede aktivatör görevi göreceÄŸi öngörülmüÅŸtür. Tasarlanan bu kentsel üretim merkezlerinin –baÄŸ terasları- Ali Dağı’ nın yamaçlarında ve yukarı Talas mevkilerinde görülen ve coÄŸrafyanın kent üzerindeki kaydı –bellek- olarak kavranan meyve bahçeleri ve baÄŸlar ile algısal süreklilik ve etkileÅŸim sunması hedeflenmektedir. Ayrıca üretimin desteklenmesi adına burada ortaya çıkan ürünlerin deÄŸerlendirilerek satışının yapılabileceÄŸi bir pazar ortamı da hedeflenmektedir. Bu baÄŸ pazarı üretim ve eÄŸitim teraslarının aralarındaki yollara dağılarak atmosferle bütünleÅŸmenin saÄŸlanması hedeflenmektedir. buna yönelik olarak alan içerisindeki yaya ve bisiklet yolunun ana omurgasının baÄŸ teraslarına temas ederek servis vermesi istenmektedir. 

Kent Parkı:

Talas kent parkı, Halef Hoca caddesine paralel geliÅŸen kentsel eÅŸik fikri ile topoÄŸrafyaya yayılan hacim organizasyonun örtüleri ile birleÅŸmesinden ortaya çıkan ve sıfır kotu olarak kabul edilen cadde yönünden alana doÄŸru genleÅŸen ve eriyen bir sert zemin örgütlenmesidir. Zemin kurgusunda alandaki mevcut aÄŸaçları korunmasına özen gösterilmiÅŸtir. Vaziyet organizasyonunda millet bahçesinin sert zemin iliÅŸkilerini üstlenen bu kısımda aÄŸaç altı gölgelik alanların oturma, dinlenme, buluÅŸma gibi programlara karşılık gelen kent mobilyaları ile bütünleÅŸmesi hedeflenmektedir. Ayrıca zemin kurgusunun alt kotlara yöneldiÄŸi ve etkinlik avlularını oluÅŸturduÄŸu alanlardaki basamak organizasyonlarının farklı etkinliklere cevap vermesi beklenmektedir.

Su bandı:

Alanda Kayseri Ä°l Jandarma Komutanlığı ile arasında güvenlik amaçlı bir duvar bloÄŸu bulunmaktadır. EÅŸik fikri üzerinden hareket eden tasarım yaklaşımı bu duvarın güvenlik amacını kabullenmekte ancak yapısal varlığının alana oluÅŸturduÄŸu algısal baskıya karşı bir tavır almaktadır. Duvar öÄŸesinin iki yüzlü olma durumunu deÄŸerlendirerek millet bahçesi yönünün bir su bandı ile sınır algısının elimine edilmesi hedeflenmektedir. Kıyısı için önerilen zemin organizasyonunun su ile kurulacak iliÅŸkileri çeÅŸitlendiren iliÅŸkiler kurması beklenmektedir. Alanın eÄŸiminden kaynaklanan zemin sularını bünyesine toplayacak ÅŸekilde kurgulanmaya çalışılan bu bandın zemin sularını gömülü havuzlarda toplayarak alanın su kaynağı olarak deÄŸerlendirilmesi istenmektedir. Ayrıca bu bandın eÄŸitim kompleksi yönünde bir de bitki yaÄŸmur hendeÄŸi oluÅŸumu önerilmektedir.